W dniu 21 grudnia odbyło się XXIII posiedzenie Rady Gminy w Jastrzębi. Było to drugie w tym miesiącu spotkanie radnych. Wyjątkowo częsta organizacja sesji w ostatnim okresie związana jest z przyszłoroczną reformą systemu odbioru śmieci oraz pracami nad budżetem na rok 2013, który zostanie uchwalony na sesji 28 grudnia. Zatwierdzenie budżetu to jedno z najważniejszych zadań rady, gdyż mówiąc najprościej – to w tej chwili decydujemy o tym, jakie inwestycje powstaną i gdzie będą realizowane.

Zanim rozpoczęła się dyskusja o budżecie na roku 2013 radni przyjęli zmiany w uchwale budżetowej na rok obecny zaproponowane przez p. Skarbnik. Zmiany te wynikają z porządkowania budżetu, które jest dokonywane pod koniec każdego roku. Najważniejsze to zwiększenie wydatków na płace dla nauczycieli związane z koniecznością wypłaty zaległych wynagrodzeń oraz zwiększenie dochodów gminy po wyrównaniu subwencji oświatowej przekazanej przez wojewodę. Pozostałe zmiany dotyczą m.in. urealnienia planowanych dochodów z tytułu wpłat za wodę, wzrostu wpływów z podatków, wpłat komorników oraz zmniejszenia kwot dotacji unijnych na projekty oświatowe wynikłych z oszczędności do jakich doszło po przetargach. Po stronie wydatków „uporządkowane” zostały m.in. kwoty dotacji przekazywanych: Niepublicznej Szkole Podstawowej w Owadowie  (zmniejszenie o 12 tys. zł.), publicznym bibliotekom (zmniejszenie o 20 tys. zł), stowarzyszeniom (z zaplanowanych na 30 tys. zł. gmina przekazała tylko 14 tys. zł.)

Odnosząc się do niewydatkowania kwoty dotacji dla stowarzyszeń zwróciłem uwagę, że konkursy, które urząd gminy ogłasza na realizację zadań objętych dofinasowaniem powinny odbywać się  zdecydowanie wcześniej niż miało to miejsce w roku obecnym. Należy je zaplanować najpóźniej w okresie wiosennym, tak aby stowarzyszenia miały odpowiednią ilość czasu na złożenie oferty i realizację zadań. W roku 2012 pierwszy konkurs został ogłoszony dopiero w okresie wakacyjnym, a dotyczył m.in. organizacji imprez plenerowych, co w mojej ocenie nie sprzyjało właściwemu przygotowaniu i wykonaniu zadań.

Główny punkt programu sesji dotyczył omówienia projektu budżetu na rok przyszły, z którym radni zostali zapoznani przez kilkunastoma dniami. Z uwagi na nieobecność p. wójta Zdzisława Karasia autora projektu budżetu, jego prezentacji dokonała p. skarbnik Elżbieta Gryz. Radni otrzymali również pismo Regionalnej Izby Obrachunkowej. Według zaleceń RIO rada powinna ponownie przeanalizować plan wydatków inwestycyjnych pod kątem ich ograniczenia oraz dokonać analizy poziomu zadłużenia, który w ocenie RIO może zagrażać naruszeniu przepisów ustawy o finansach publicznych.

Największe inwestycje zaplanowane na terenie gminy Jastrzębia na rok przyszły to: budowa stacji uzdatniania wody w Jastrzębi, budowa drogi w Jastrzębi (do lasu), termomodernizacja szkoły w Mąkosach Starych, budowa kanalizacji w Jastrzębi, budowa kanalizacji w Lesiowie, urządzenie placu w centrum Jastrzębi i budowa 5 palców zabaw na terenie gminy. Łączny koszt zaplanowanych inwestycji to prawie 5,5 mln. zł. z czego 3,5 mln. zł. ma być pokryte z kredytów i pożyczek.

W mojej ocenie to bardzo ambitny, a zarazem trudny budżet. Wydatki na inwestycje zostały zaplanowane bardzo odważnie ze znacznym udziałem kredytów i wiarą w pozyskanie dotacji, których gmina jeszcze nie jest w 100% pewna. Z tego względu zastrzeżenia RIO są uzasadnione i przy ostatecznym decydowaniu o budżecie na rok 2013 trzeba je poważnie przeanalizować. Z drugiej strony budżet wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społecznym, jak choćby mieszkańców Jastrzębi na odcinku do lasu, którzy od wielu lat oczekują na modernizację drogi, czy mieszkańców Lesiowa, którzy własnym wysiłkiem przygotowali dokumentację projektową kanalizacji przy ogromnym zaangażowaniu radnego Tadeusza Kuśmierskiego. Wiem jakie znacznie mają takie inwestycje, gdyż jako radny z Bartodziej i Olszowy byłem i jestem członkiem społecznych komitetów budowy dróg i mam świadomość jak istotna jest realizacja zadań, w których przygotowanie angażują się mieszkańcy.

Oczywiście w mojej własnej i subiektywnej ocenie projektu budżetu na rok 2013 są w nim zarówno blaski jak i cienie.

Największy cień to kolejne zadanie kanalizacyjne w Jastrzębi „wycenione” na pół miliona złotych. Nie kwestionuje konieczności jego wykonania, lecz zwracam uwagę na okoliczności w jakich ta konieczność się pojawiła. W 2011 roku gmina wykonała największą w swojej historii inwestycję, a więc budowę sieci kanalizacyjnej od Jastrzębi do Lesiowa, na którą udało się pozyskać środki unijne. Niestety twórca projektu tego zadania nie uwzględnił modernizacji fragmentu starej kanalizacji w centrum Jastrzębi, która jak się okazało nie nadaje się do dalszego użytku i musi być zmodernizowana. Z pewnością ujęcie tego odcinka kanalizacji w dużym projekcie zrealizowanym w 2011 roku byłoby pod wieloma względami korzystniejsze, zwłaszcza w zakresie możliwości uzyskania dotacji unijnych. Niestety stara kanalizacja w Jastrzębi nie została wówczas zmodernizowana, a taki stan zagraża właściwemu funkcjonowaniu całej sieci i naraża gminę na dodatkowe koszty.

Kolejna uwaga dotyczy udziału rady w procesie przygotowania budżetu. Z przykrością stwierdzam, że przynajmniej część radnych na sesji w dniu 21 grudnia nie miała wiedzy na temat poszczególnych zadań, ich zakresu i celowości, a zwłaszcza źródeł ich finansowania. Dyskusja o budżecie w chwili gdy wszystko jest „gotowe” ma wymiar jedynie symboliczny, a rola radnych sprowadza się jedynie do akceptacji przygotowanego wcześniej projektu. Być może projekt budżetu był szczegółowo analizowany przez właściwą komisję, ale takiej wiedzy nie posiadam. Przykładem takiej inwestycji, o której niewiele wiadomo jest urządzenie placu w centrum Jastrzębi. O tej inwestycji p. wójt wspomniał jedynie ogólnie przed kilkoma miesiącami. Dziś już wiadomo, że została zaplanowana w budżecie. Jako radny oczekiwałbym prezentacji projektu takiej inwestycji całej radzie na kilka miesięcy wcześniej, przedstawienia jej szczegółów oraz informacji z jakich źródeł będzie finansowana. Po moim zapytaniu w tej sprawie, radni dowiedzieli się od pani Sekretarz, że będzie to inwestycja wykonana na placu należącym do parafii w Jastrzębi, który gmina będzie dzierżawić przez okres 10 lat. Ma tam powstać parking i tereny zieleni wraz z małą architekturą. Część kosztów tej inwestycji zostanie sfinansowana ze środków unijnych. Dodam jeszcze, że środki na zagospodarowanie placu w Jastrzębi będą pochodzić z działania „Odnowa Wsi”, z którego dofinansowany był m.in. remont remizy. Oczywiście nie kwestionuję słuszności urządzenia przykościelnego placu, bo jest to inwestycja potrzebna społeczności naszej gminy, mam jedynie zastrzeżenia do sposobu informowania rady o tego typu planach inwestycyjnych gminy i ograniczania w ten sposób kompetencji radnych, których uprawnieniem i obowiązkiem jest brać czynny udział w tworzeniu budżetu, a nie jedynie akceptować projekt opracowany przez wójta.

Nie uważam za właściwe, że kolejny od wielu lat budżet gminy Jastrzębia nie zawiera żadnych zadań z zakresu infrastruktury sportowej. Piszę te słowa z tym większym żalem, że jestem przewodniczącym komisji kultury fizycznej i sportu i wiem jakie są oczekiwania ludzi zaangażowanych w działalność sportową w naszej gminie. Mam jednak nadzieję, że kiedyś przyjdą lepsze czasy dla gminnego sportu. Wiem, że są ważniejsze potrzeby, ale w gminach o podobnej wielkości, jak choćby gmina Gózd powstało w ostatnich latach kilka bardzo nowoczesnych obiektów sportowych, których budowa została w dużym stopniu sfinansowana z dotacji.

Inny temat, którego w budżecie zabrakło to zaangażowanie gminy w zwalczanie wykluczenia cyfrowego, a więc działalność na rzecz upowszechniania dostępu do Internetu. To bardzo smutne gdyż w 2013 roku tego typu projekty mają być w 100% finansowane ze środków unijnych. Na początku obecnej kadencji p. wójt informował, że gmina nie będzie angażować się w takie przedsięwzięcia, gdyż ma być realizowany projekt budowy sieci powszechnego dostępu do Internetu ze środków samorządu województwa. Z dzisiejszej perspektywy widać, że z tego projektu wciąż nic nie wyszło i nie należało oglądać się na innych. Środki jakie gmina mogła pozyskać składając własne projekty na Internet po raz kolejny zostały niewykorzystane. A wzorem jak można było to zrobić jest np. sąsiednia - nie najbogatsza przecież gmina Głowaczów, która pozyskała 2 mln. zł. na zapewnienie bezpłatnego dostępu do Internetu dla mieszkańców.

W dyskusji nad budżetem uczestniczyła większość członków rady. Zdaniem radnego Pawła Wójcika należy trzymać się zasady, że w przygotowaniu każdej inwestycji powinni mieć udział mieszkańcy, a niestety w niektórych przypadkach ta reguła nie ma zastosowania.

Radny Stanisław Kapusta oceniając planowane urządzenie placu przy kościele w Jastrzębi zwracał uwagę, że gmina będzie inwestorem na gruncie, którego właścicielem nie jest.

Radna z Owadowa – Elżbieta Płatos poruszyła problem znacznych kosztów jaki budżet gminy ponosi na utrzymanie szkół publicznych w odróżnieniu do niepublicznej placówki w Owadowie. Większość radnych zabierający głos z tej sprawie wyrażała pogląd o konieczności poszukiwania sposobów ograniczenia wydatków na oświatę. Zgłoszono m.in. propozycję przekazania szkół stowarzyszeniom lub łączenia małych szkół w jeden zespół z jedną dyrekcją. Poproszony o zabranie głosu w tej sprawie wyraziłem opinię, że do koncepcji oddawania niektórych szkół stowarzyszeniom należy podchodzić bardzo ostrożnie. Byłoby to zadanie bardzo trudne, wymagające uwzględnienia specyfiki każdej placówki i jest duże ryzyko, że może się zakończyć niepowodzeniem i likwidacją szkół, a to byłoby najgorsze rozwiązanie bardzo negatywnie odebrane przez mieszkańców.

W trakcie obrad rada podjęła jeszcze kilka uchwał. Przyjęty został gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz program przeciwdziałania narkomani. Kolejna uchwała dotyczyła uzgodnienia projektu uchwały sejmiku Mazowsza dostosowującej prawo miejscowe po zmianie ustawy o ochronie środowiska w zakresie zakazów obowiązujących na terenie Kozienickiego Parku Krajobrazowego. W ostatniej z przyjętych uchwał radni zaakceptowali plan pracy komisji rewizyjnej na rok 2013.

W sprawach różnych p. Przewodniczący Rady – Zygmunt Kamiński poinformował o przygotowaniach do tradycyjnego noworocznego spotkania samorządowo – ludowego, które odbędzie się 6 stycznia 2013 roku.